AÇIKLAMALAR

Yıldız Adları Sözlüğü'nde 88 takımyıldıza ait 321 ad ve 490 yıldıza ait 1248 ad bulunmaktadır. Sözlükte yer alan Türkçe yıldız adları, öncelikle Türkçe sözlük ve gökbilim eserlerinde rastlanan adlardır. Bunlar dışında Türkçe adı bulunamayan fakat denizcilikte göksel seyirde kullanılan ya da kıdemli yüzbaşı Sıtkı’nın Seyrisefainde Müstamel Yıldızlar Atlası’nda Osmanlıca adları yer almış olan yıldızların adları, Osmanlıca ya da Latince adlarının günümüz Türkçesine çevirileri ile verilmiştir. Türkçe dışındaki adlar genelde Osmanlıca kaynaklarda bulunan ya da günümüzde batı dillerinde, özellikle de İngilizcede kullanılan adlardır.

Sözlükte, takımyıldız adları BÜYÜK harflerle, diğer sözcükler, özel adlar büyük harflerle başlamak üzere küçük harflerle yazılmıştır. Türkçe ya da Osmanlıca olan sözcükler dik harflerle, diğer dillerden kaynaklanan sözcükler ise italik harflerle yazılmıştır. Takımyıldızların özel adları, her dilde ayrı olduğu için, yabancı adı olarak yalnızca Uluslararası Gökbilim Birliği tarafından belirlenmiş olan adlar verilmiş ve bunlar IAU kısaltmasıyla belirtilmiştir.

Maddelerde yer alan adların kökenleri köşeli ayraç içinde verilmiştir. Genel olarak, bugün kullandığımız Türkçede yer alan sözcüklerin kökenlerine yer verilmemiştir. Bunların kökenleri için Eren, Eyüboğlu ve Nişanyan gibi kaynaklara bakılabilir. Arapça sözcüklerde belirgin tanım edatı gözönüne alınmayarak sözcüklerin Osmanlıca yazımları kullanılmıştır. Sözcük kökenlerinde yer alan yabancı sözcüklerin okunuşları, sözcüğü izleyen ayracın içinde verilmiştir. Latince sözcüklerin okunuş özellikleri, ancak sözcüğün okunuşu Türkçe fonetik seslendirmeden farklı ise verilmiştir. Açıklamalarda kullanılan kısaltma ve işaretler için ise aşağıdaki kısaltmalar listesine bakınız.

Takımyıldızlara ilişkin sayfalarda, Türkçe ad ve kökeninden sonra, o takımyıldızın eskiden kullanılan adları ile IAU adı verilmiştir. Yıldız adlarının kökeninin anlaşılmasında yardımcı olmak üzere çizmiş olduğum renkli desenleri çok çeşitli belgelerden derledim. Bu desenlerin üzerinde yer alan çizgisel bağlantı şemaları ise, takımyıldızına ait imgelemin gökkürede kolaylıkla canlandırılabilmesine olanak sağlayacak biçimde düzenlenmiştir. Bu şemalar genellikle Hans Augusto Rey’in eserinde gösterilmiş olan çağdaş şemalardır ve birçok kaynakta görülebilecek geleneksel şemalardan farklı olabilirler. Söz konusu desen ve şemaların, yıldızların adlarının anlaşılmasında kuşkuya yol açması olası olan durumlarda ise eskiden kullanılan geleneksel imgelemlerin bazı desenleri de eklenmiştir. Kendi çizdiğim şemaların üzerinde, yalnızca Türkçe adı olan yıldızların adları bulunmaktadır.

Yazım konusunda şu ilkeler kullanılmıştır: Arapçadan kaynaklanıp da yabancı dillere geçmiş olan adlarda yer alan belirgin tanım edatı (harf-i tarif), sözcükle birleştirilerek yazılmıştır, örneğin, Al Giedi yerine Algiedi. Arapça’dan kaynaklanan Osmanlıca tamlamalardaki belirgin tanım edatı, tamlayan ve tamlanan sözcüklerin açıkça görülebilmeleri için, daha yaygın olan “ü’l” yazımı yerine “-ül-” biçiminde, ancak okunurken kullanıldığı şekliyle şemsî harflerle başlayan tamlayanlarda "-ün-", "-üs-" v.b. yazılmıştır. Farsça tamlamalarda ise geleneksel olarak kullanılagelen “-i ” yazımı kullanılmıştır.

Sözlüğün çeşitli sayfaları arasındaki bağlantı ad linkleri aracılığıyla sağlanmaktadır.

Sözlükte adı geçen takımyıldız ve yıldızları gökkubbede bulabilmek için, bir gökyüzü atlası içeren gökbilim eserlerine, örneğin Özel ve Saygaç’ın Gökyüzünü Tanıyalım adlı kitaplarına bakılması yerinde olur. Ayrıca Internet ağında http://skychart.skytonight.com/observing/skychart/skychart.asp adresinde yer alan etkileşimli gök şeması bu amaçla kullanılabilecek çok uygun bir şemadır.

Sözlükte adı geçen gökbilimciler ve yazarlar hakkında çok kısa bilgiler de verilmiştir.